Is duurzaam toerisme op Sumba mogelijk?
De insteek van Expeditie Sumba is om, samen met (lokale) partners, de inwoners van het eiland toegang te helpen bieden tot 100% duurzame energie om zich op basis daarvan te ontwikkelen.
Natuurlijk is het voor bedrijven, scholen en dorpen belangrijk om toegang te hebben tot energie. Hiermee kunnen de eilandbewoners hun leefomstandigheden verbeteren en krijgen kinderen de kans om naar school te gaan. De uitdaging die voor hen ligt is echter hoe ze kunnen ontwikkelen, zonder daarbij de natuurlijke omgeving waarin ze leven te beschadigen.
Die natuur is namelijk ook een van de grootste rijkdommen die ze bezitten.
Je ziet aan het aantal aanmeldingen en de aandacht die er voor de expeditie is, dat veel avontuurlijke reizigers zich aangetrokken voelen tot de ongereptheid en puurheid van het eiland. Begrijpelijk, want toen ik foto's van Sumba zag was ik ook meteen verkocht. De vraag die ik mijzelf er echter meteen bij stelde was; 'Hoe lang zal dat nog duren?'
Op mijn diverse reizen over de hele wereld heb ik namelijk gezien wat toerisme met de natuur maar ook de cultuur van een lokale gemeenschap kan doen. Daar waar eerst nog prachtige stranden, jungle en kleinschalige homestays waren, vond ik een paar jaar later luxe resorts, was de lokale bevolking verdwenen en was het enige werk dat die voormalige bewoners nog konden krijgen, laag geschoold werk voor de rijke Chinese eigenaren.
Op Sumba moet dat toch anders kunnen dacht ik en ben dan ook eens in de wereld van het duurzame toerisme gedoken om te kijken wat daarvan, volgens mij, voor de expeditie bruikbaar is.
Toerisme en de natuur: vrienden of vijanden?
Toerisme en natuur lijken een haat-liefde verhouding te hebben: ze kunnen niet zonder, maar ook niet met elkaar. Daar waar toerisme de lokale bevolking (financieel) in staat kan stellen om de natuur te beschermen is juist de vrije toegang tot die, vaak nog ongerepte, natuur de reden dat toeristen komen. Hoe meer toeristen, hoe meer inkomsten maar ook hoe moeilijker het word om de bescherming op een goed niveau te houden.
Het lijkt een kip-ei verhaal maar door het op een afgewogen en verantwoorde manier te organiseren kan toerisme gelukkig ook bijdragen tot natuurbehoud.
Het is één van de enige industrieën die een natuurgebied in zijn originele staat kan houden. Industrieën als de landbouw, houtkap en de oliewinning beschadigen de natuur. Kleinschalig ecotoerisme daarentegen kan de natuur in zijn originele staat behouden door entreegelden en vergunningen, maar ook door bedrijvigheid in en rond het gebied.
Van belang daarbij is echter om bewuste keuzes te maken op welke doelgroep je jezelf richt en hoe je de marketing van je eiland of leefomgeving inricht.
Kies je bewust voor het reizigers die specifiek voor de natuur komen en daarmee een lager comfort accepteren, dan laat je op de korte termijn geld van rijke luxe zoekers liggen maar investeer je daarmee wel op de lange termijn dat je ook over 10 jaar nog iets unieks te bieden hebt. Dat vraagt alleen wel om goede afspraken met de gemeenschap vooraf en duurzame steun op die aanpak vanuit de overheid. Die laatste is namelijk vaak de partij die het land in "bezit" heeft, vaak meer op een korte termijn denkt en daarmee niet verder kijkt dan de eerstvolgende verkiezingen.
Je kan hieruit concluderen dat natuur vooral inkomsten kan (blijven) opleveren als de mensen die in en rond het gebied wonen erbij betrokken worden en ervan meeprofiteren. Als toerisme duurzaam geld en werk oplevert, ontstaat er ook draagvlak onder de omwonenden. De mensen zullen zich gaan inzetten voor het behoud van hun inkomstenbron, de natuur.
Mede door er met deze expeditie voor te zorgen dat de lange termijn waarde van duurzame toeristische ontwikkeling duidelijk word gemaakt, kunnen we de overheid beïnvloeden. Maak ze duidelijk welke kansen het biedt, mobiliseer hun achterban dan volgen ze hun kiezers en hun hart.
Vanuit mijn achtergrond en interesses verwacht ik mij tijdens de expeditie niet alleen met mijn handen nuttig te kunnen maken voor het eiland, maar ook daarna nog bij te kunnen blijven dragen aan de duurzame (toeristische) ontwikkeling van Sumba.
Verantwoord reizen en natuurbehoud? Volgens mij moet het best kunnen als we allemaal maar dezelfde doelstelling hebben. De wereld een klein beetje beter achterlaten dat je hem gevonden hebt.
Marty
